انتقاد

به نام هستی بخش                                 بهروز فرهادیان – مرداد 1394

انتقاد

جهان و موجودات درون آن را می توان با دیدگاه متفاوت نگریست و تفسیر کرد . عملا چنین اتفاقی رخ داده و نظرات گوناگونی ارائه شده و پیروانی پیدا کرده و به آن عمل کرده اند . این نظرات در دوره های مختلف وجود داشته و موجب تحرک شده است . اگر امروز به راحتی نظریه ای رد می شود ، دلیل بر آن نیست که در دوران پیشین اثر نداشته است .

ولی در هر مرتبه ای از زمان رد یا پذیرش عقیده وجود داشته است . برخی نسبت به نقد دیدگاه ها حساسیت داشتند و عکس العمل نشان می دادند و اگر قدرت داشتند شدت زیادی نشان می دادند .این عکس العمل ها حکایت از ضعف و ناتوانی دارد چون طبیعی است همه انسانها تابع یک عقیده نیستنند . انسا ن هم به خیر و هم به شر گرایش پیدا می کند . این گرایش ها باعث می شود که رفتارها همیشه صحیح نباشند . وقتی چنین شد رفتارها می توانند قابل نقد باشند .

نقد رفتار می تواند منصفانه یا غیر این باشد ولی اگر آگاهانه و بی غرض باشد ، مفید است . نقد منصفانه به سختی انجام می گیرد و خواسته های نفسانی سختی را باید پشت سر نهاد .

انتقاد نسبت به رفتاری خاص در صورتی مفید است که خواسته ای غیرمنطقی به همراه نداشته باشد . انسان چون تمایل به دو جهت خیر و شر دارد همیشه نیازمند راهنمایی و انتقاد است . انتقاد تخریبی نوعی بزرگ نمایی است که خیرخواهانه نمی باشد . این انتقاد وسیله مخالفین بکار می رود و اندیشه را مخالفت می کند .

تکامل و پیشرفت با انتقاد سازنده همخوانی دارد چون انسان در هر حال تحت تاثیر شیطان و خواسته های نفسانی است . پس کسانی از انتقاد سازنده هراس دارند که خود را کامل و انتقاد را اهانت می دانند . اطرافیان ، نقش موثری در این قضیه دارند و می توانند به اشکال گوناگون به خواسته های نامشروع دامن بزنند .

هنر انسان این است که در سختی ها رشد کند و استعدادها را فعلیت بخشد و در این راه نظارت دائمی لازم است . این نظارت ممکن است با نفس و نیروهای درونی باشد یا به وسیله دیگران که در هر شکل انتقاد الزامی است چون نظارت بدون انتقاد ممکن نیست .

انتقاد گاهی به شکل سرزنش آشکار می شود یعنی توقع بالاتر از آنچه است که ظاهر شده و لازم است بازنگری شود . سرزنش های دلسوزانه مفید است اگر همراه آگاهی باشد .

راه بسیار دراز است و مشکلات بسیاری وجود دارد که تلاش و زحمت زیاد  طلب می کند . در این مسیر اشتباه و تعصب به وجود می آید و نظارت همیشگی لازم است تا اشتباهات به حداقل برسند . این است که  انتقاد سازنده کمک می کند که مسیر به خوبی طی شود و تکرار رفتارهای ناپسند کاهش یابد یا پیش نیاید .